YGES'ler küresel iklim değişikliği etkilerine karşı direnci arttırabilir

İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İzzet Öztürk, ''Yüzer güneş enerjisi santrallerinin yeşil enerjiye geçişteki rolü ve Türkiye potansiyeli'' adlı makalesinde yüzer GES'lerin Türkiye'deki mevcut uygulamalarını irdeledi.

Öztürk, HİBYA'ya yaptığı açıklamada, baraj, göl, gölet ve yarı kapalı koylardaki su kütlesi yüzeylerine kurulabilen YGES'lerin dünya genelinde giderek yaygınlaştığına işaret etti.

Yüzer GES'lerin karasal GES'lere göre başlıca, arazi kaybının önlenmesi, buharlaşmanın yüzde 70'lere varan oranlarda azaltılması, fotosentezin kısıtlanması sonucu alg ve midye (özellikle Zebra midye) kontrolünün sağlanması, alg kaynaklı tat ve koku kontrolü ile doğal soğutma etkisiyle enerji verimlerinin yüzde 6-10 oranında daha yüksek olması gibi önemli üstünlüklere sahip olduğunu dile getiren Prof. Dr. Öztürk, ''Yakın tarihli bilimsel araştırmalar, Türkiye'deki mevcut baraj gölleri yüzeyinin yüzde 30'unda YGES kurulması halinde yaklaşık 19.500 megawatt peak (MWp) kurulu güç potansiyeli olduğunu göstermektedir. Bu da yaklaşık 15 adet Keban Hidroelektrik Santrali (HES) tesisine eşdeğerdir.'' dedi.

Türkiye’deki YGES uygulamaları 

Prof. Dr. İzzet Öztürk, YGES'lerin sığ ve geniş göl yüzeyli (Büyük Çekmece, Terkos, Eğirdir vb.) baraj veya göllerde, aşırı buharlaşma ve yeşil enerji üretimi maksatlı olarak kurulmaları halinde, fotosentezin kısıtlanması ve gölgelenmenin yol açabileceği olası olumsuzlukları en aza indirmek üzere, yüzer fotovoltaik (FV) panellerle kaplı alanın, göl yüzeyinin yüzde 15-20'sini aşmamasının sağlanabileceğini vurguladı.

Bu tür kısıtların olmadığı diğer durumlarda ise yerel şartlar dikkatle gözetilerek, baraj, göl yüzeyinin yüzde 30'lara kadar varan oranlarda yüzer GES'lerle kapatılabileceğinin belirtildiğini anlatan Öztürk, Türkiye'deki YGES uygulamalarının oldukça sınırlı olduğunu, 1 MWp kurulu güçteki ilk tesisin, pilot tesis olarak Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğünce Keban Baraj Gölü'nde kurdurulduğunu anımsattı.

İzzet Öztürk, bunun dışında yine pilot ve fizibilite projesi aşamasındaki az sayıda uygulama teşebbüsünün bulunduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:

''YGES'lerle ilgili proje ve uygulamaların, karasal GES'lere kıyasla çok yavaş ilerlemesindeki başlıca sorunlar, ilgili mevzuatın henüz hazırlık aşamasında oluşu, tasarım, kurulum ve hibrit işletimle ilgili standart ve tecrübe eksikliği ile kurulu (çalışır) HES, GES ve rüzgar enerji santrali (RES) için çok sayıda özel sektör firmasıyla yapılan sözleşmelere dayalı olarak verilmiş lisansların mevcudiyeti sayılabilir. Mevcut HES'lerle birlikte, hibrit tarzda işletilecek YGES'lerle özellikle 2050 sonrası sıcaklık ve buharlaşmadaki aşırı artışlarla yağış ve nehir akışlarındaki azalmalar şeklinde belirginleşecek küresel iklim değişikliği kaynaklı etkilere karşı dirençliliğin arttırılarak, uyum kapasitesi sağlanması mümkündür. YGES uygulamalarının, küresel iklim değişikliği etkilerinin şiddetle hissedileceği Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Ege Bölgesi'ndeki mevcut baraj gölü yüzeylerine öncelik verilerek yaygınlaştırılması teşvik edilmelidir.''