AYM Başkanı Özkaya: Hak ve özgürlükler demokrasinin esaslı unsurudur

AYM Başkanı Başkanı Özkaya'nın konuşmasından satır başları şu şekilde:

"Akıl bir hazinedir, aklı fitneye kelepir etmeyelim. Aklı, fitneye hakim kılalım ki kargaşa olmasın. Öteki taraftan bu fani dünya boştur geçicidir diyerek de kendimizi yanıltmayalım. Boş dediğimiz bu fani dünya iki cihanında hazine anahtarıdır. İki cihanda da bu fani dünyada kazanılmaktadır.

Akılla, sıhhatle, bilimle bu dünyayı iyi değerlendirmeliyiz. Herbir nefesimiz geleceğimiz için bir hazinedir, çok önemlidir. Bu nedenle her anımızı iyi değerlendirmeliyiz. Geleceğimizi kendi ellerimizle çıkmaza düşürmemeliyiz.

Sayın Cumhurbaşkanım hem bireyler hem de devletler geleceklerinin nasıl olacağını düşünmek zorundadırlar. Hepimiz savaşlarda yaşanan acıları ve bu acılardan çıkartılan tecrübeleri unutmamalıyız. Bu bağlamda gazze başta olmak üzere dünyanın dört bir yanında sergilenen zulüme insan hak ve ihlallerine, çocuklar ve kadınlar başta olmak üzere mağdur ve mazlum insanlara karşı yapılan insanlık dışı muamelelere gözler kapatılmamalıdır. 

Yapılan zulümlere; ırk, din, dil, renk vb hiçbir ayrım yapılmadan bir an önce cesaretle ve adaletle müdahale edilmelidir. Bu insan olmanın bir sonucu, yaşamsal bir vicdani borcudur.

Yapılan zulümlere gözlerini ve vicdanlarını kapatanlar, zalimlere destek olanlar, sahip oldukları güce güvenerek adaleti hiçe sayan davranışlarını sürdürmekte olanlar, bebeklere, kadınlara, çocuklara zulüm yapanlar yaptıklarının yabına kar kalacağını sanmamalıdırlar.

Hak ve özgürlükler demokrasinin esaslı unsurudur. Bu nedenle hukukun üstünlüğüne dayalı demokratik toplumlarda, insan hak ve özgürlüklerinin korunması büyük bir öneme sahiptir. Bu koruma da bağımsız ve tarafsız yargının yeterli hukuki mevzuat ve güvencelerin varlığıyla sağlanabilir.

Anayasa mahkemeleri, anayasal denetim yaparak demokratik toplumların, insanı ve devleti adalet temelinde yaşatma ortak amacının gerçekleşmesine hizmet eder. Mahkememiz de bu amacı gerçekleştirmek üzere kurulmuştur.

Mahkememizde norm denetimi kapsamında somut ve soyut dediğimiz iki tür denetim yapılmaktadır. 2024 yılı içinde mahkememizce 148 dava ve itiraz başvurusu kapsamında 422 kuralın anayasaya uygunluk denetimi yapılmış ve karara bağlanmıştır. Elimizde 1 Eylül 2024 tarihi itibarıyla incelenmeyi bekleyen 125 dava ve itiraz başvurusu kapsamında 594 kural bulunmaktadır.

Mahkememize 23 Eylül 2012 tarihinden bugüne kadar toplam 629 bin 821 bireysel başvuru yapılmış bunların 522 bin 54’ü yani yüzde 83’ü karara bağlanmıştır. Bugün için önümüzde derdest halde 108 bin 220 bireysel başvuru bulunmaktadır.

31 Ağustos itibarıyla 2024 yılında toplam 50 bin 67 başvuru gelmiş mahkememizce yine 31 Ağustos itibarıyla 36 bin 800 başvuru sonuçlandırılmıştır.

Sonuç olarak diyebiliriz ki Anayasa Mahkemesi, adalet, hukukun üstünlüğü temel hak ve özgürlükler gibi değerlerin gerçekleşmesine katkı yapmaya, bireylerin ve kurumların adalet duygularını tatmin etmeye dolayısıyla onların hukuka olan güvenlerini artırmaya çalışmaktadır."